در حقیقت نیکوتین تنها یکی از 4 هزار ماده شیمیایی کشف شده در سیگار است که بیشترین تاثیر را روی مغز می گذارد . نیکوتین موجود در دیگر محصولات مانند آدامس های نیکوتین دار بر خلاف تصور عموم بسیار مضر است و می تواند با مصمومیت های شدید همراه باشد .
نیکوتین به صورت طبیعی مایعی است بی رنگ که وقتی سوخته می شود به رنگ قهوه ای درآمده و بوی نافذی دارد . تحقیقات مختلف مشخص کردند که مصرف نیکوتین موجب فعل و انفعالات پیچیده و گاها غیر قابل پیش بینی در بدن و مغز می شود . نیکوتین از راه پوست ، دهان ، بینی و ریه قابل جذب است. این ماده به سرعت وارد خون شده و بسیار سریع به مغز می رسد . بعد از اولین پک زدن به سیگار تنها 10 ثانیه زمان لازم است تا نیکوتین به مغز برسد . افراد دیگری که سیگار مصرف نمی کنند اما در معرض دود آن هستند نیز سلامتیشان در خطر است و نیکوتین از راه پوست و دهان جذب آنان می شود .
معمولا با وجود اینکه افراد سیگاری از مضررات آن آگاهند و معمولا تمایل به ترک آن دارند ، اما اعتیاد آور بودن شدید نیکونین مانع این عمل آنها می شود . تقریبا در هر سال 35 میلیون نفر تصمیم می گیرند از مصرف سیگار خوداری کنند که متاسفانه اکثر آنها تنها بعد از چند روز دوباره به مصرف سیگار روی می آورند و فقط 7 درصد آنها موفق می شوند به مدت یک سال سیگار نکشند . از عوامل اصلی که چنین سیگار را اعتیاد آور می کنند می توان به قدرت اعتیاد آوری نیکونین ، تبلیغات و عدم وجود قانونی خاص که مصرف سیگار را محدود کند ، اشاره کرد . همین عوامل کافیست تا سبب شوند که افراد سیگاری تا پایان عمر خود سیگار بکشند .
تحقیقات اخیر چگونگی تاثیر گذاری نیکوتین روی مغز را آشکار کردند . این ماده مغز را به واکنش وا می دارد . و میزان دوپامین ( یک ماده شیمیایی در مغز ) در مغز را افزایش می دهد و به همین دلیل فرد از کشیدن سیگار احساس رضایت می کند . با کشیدن سیگار بعد از 10 ثانیه نیکوتین به مغز می رسد و پس از چند دقیقه اثر آن خنثی می شود و این فرد را مجبور به استفاده مکرر از سیکار می کند . در واقع اب کشیدن سیگار و رسیدن نیکوتین به مغز ، دوپامین افزایش میابد و فرد احساس سر خوشی می کند . از آنجا که نیکوتین مغز را تحریک می کند تا دوپامین بیشتری ترشح شود ، پس از مدتی ترشح دوپامین مشروط بر وجود نیکوتین می شود و دیگر بدون دخالت نیکوتین ، دوپامین ترشح نخواهد شد . از طرف دیگر با افزایش دوپامین ، برای آنکه تعادل در بدن بر قرار شود رشته های عصبی تنگ شده و دوپامین کمتری جذب می کنند . ترشح نشدن دوپامین و جذب کمتر آن باعث می شود که فرد احساس نیاز بیشتری به سیگار پیدا کند و این امر تا زمانی که فرد سیگار می کشد تشدید می شود و فرد را وابسته تر می کند .
نیکوتین از لحاظ عملکرد هم مانند محرک ها و هم مانند مخدرها عمل می کند . زمانی که نیکوتین وارد بدن می شود غده های کلیوی را تحریک می کند و باعث ترشح هرمون آدرنالین می شود . زمانی که آدرنالین بیش از حد ترشح شود ، گلوکز یا قند در بدن آزاد می شود و این امر باعث بالا رفتن فشار خون و افزایش ضربان قلب و بالا رفتن تنفس می شود . از طرف دیگر نیکوتین مانع خارج انسولین از لوزلمعده می شود و به این دلیل است که افراد سیگاری در معرض ابتلا به بیماری های قندی هستند . به علاوه نیکوتین به طور غیر مستقیم دوپامین را افزایش می دهد و از این لحاظ مانند کوکائین و هروئین رفتار می مند .
نیکوتین به طور کامل و به سرعت جذب بدن می شود و بعد از چند ساعت نیز کاملا بی اثر و خنثی می شود . بنابراین در طول شب نیکوتین کاملا از بدن خارج می شود و به همین دلیل است که افراد سیگاری اولین سیگار روز جدید را قوی ترین یا بهترین سیگار می دانند اما بعد از آن هر سیگاری که می کشند اثر کمتری نسبت به قبلی دارد .
ترک نیکوتین :
زمانی می توان اعتیاد به نیکوتین را از بین رفته قلمداد کرد که حداقل یک ماه از نیکوتین استفاده نشود . ترک نیکوتین با علائم و عوارض مختلفی همراه است که اغلب افراد قادر به تحمل کردن آن نیستند و معمولا پس از مدت کوتاهی دوباره به مصرف تنباکو روی می آورند . علائم ترک نیکوتین چند ساعت پس از آخرین مصرف ظاهر می شوند و معمولا شامل زودرنجی ، کج خلقی ، بی خوابی ، هوس شدید برای مصرف دوباره ، کم توجهی و گمگشتگی و افزایش اشتها ، می شود . این علائم بعد از چند روز به اوج خود می رسند و معمولا بعد ار یک هفته کاهش میابند . اما در بعضی اشخاص این علائم برای ماه ها باقی می مانند .
در اکثر موارد بعد از ترک نیکوتین تا 6 ماه ، فرد مصرف کننده همچنان تمایل شدیدی به استفاده دوباره از تنباکو دارد .
علایم ترک نیکوتین عمدتا ناشی از اثرات مخربی است که نیکوتین در بدن بر جای می گذارد اما تنها مشکلات فیزیکی نیست که مانع ترک و تسلیم شدن شخص می شوند بلکه علائم حاد روانی نیز می تواند فرد را به مصرف دوباره سوق دهد . در افرادی که مصرف نیکوتین را قطع کردند ممکن است با دیدن یا حتی لمس کردن سیگار دچار لغزش شوند . با وجود اینکه آدامس و برچسب های نیکوتین دار می توانند به فرد کمک کنند اما هوس سیگار کشیدن در فرد همواره باقی می ماند .
مصرف سیگار عوارض بی شماری به همراه دارد . مطالعات ثابت کرده اند که یک سوم تمام سرطان ها به علت مصرف سیگار است . بعضی از عوارض شایع مصرف سیگار به شرح زیر است :
1- نفغ معده
2- بروز آسم و یا تشدید آن
3- سرطان دهان
4- سرطان کلیه
5- سرطان مری
6- سرطان گلو
7- سرطان حنجره
8- سرطان معده
9- سرطان لوزلمعده
10- سرطان گردن
11- سرطان مثانه
12- افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی مانند تپش قلب ، گرفتگی عروق ، حمله قلبی و سکته
افرادی که در معرض دود سیگار هستند و یا به صورت تفریحی و به ندرت سیگار می کشند ، نیز احتمال مبتلا شدن به بیماری های زیادی از جمله سرطان ریه و مشکلات قلبی و آسم و مرگ ناگهانی بر اثر خفگی را دارند .
13- مصرف سیگار باعث بی نظمی در دوره قاعدگی می شود
14-
خانوم های باردار که سیگار می کشند احتمال مرده زایی در آنها افزایش میابد
البته مصرف سیگار مضررات بسیار بیشتری دارد که در اینجا تنها به بعضی از آنها اشاره شد . معمولا اکثر افرادی که سیگار مصرف می کنند اقدام به ترک آن نیز کرده اند که اغلب آنها موفق به انجام این کار نمی شوند . افرادی که موفق می شوند نیز دچار استرس ، بی قراری ، کج خلقی ، سردرد ، کاهش تمرکز ، کسالت و مشکلات گوارشی ، می شوند .
نیکونین تنها ماده خطرناک درون سیگار نیست بلکه کربن مونوکسید و تار نیز دو ماده بسیار سمی هستند که از بیماری های ریوی گرفته تا انواع سرطان ها و مشکلات قلبی را به همراه میاورند .
درمان:
مطالعاتی که در زمینه ترک نیکوتین انجام شده نشان می دهند که اگر نیکوتین را رفته رفته و تدریجی ترک کرد موثر تر است چراکه در اینصورت علائم کمتری در فرد نمایان می شود . در هر صورت اشخاصی که اقدام به ترک می کنند تا سه ماه همچنان میل و اشتیاق شدیدی برای مصرف دارند اما بعد از این مدت هوس آنها کاسته می شود .
تجربه ثابت کرده که اگر دارو درمانی با روان درمانی هم زمان صورت گیرد بهترین نتیجه را می دهد . افرادی که سیگار را ترک می کنند به سرعت و تا حد زیادی از لحاظ جسمی بهبود میابند . به عنوان مثال اگر شخصی 35 ساله که سیگاری بوده و اقدام به ترک نماید ، انتظار می رود که طول عمر او پنج سال افزایش پیدا کند .
درمان های جایگزینی مانند استفاده از آدامس و برچسب های نیکوتین دار ، اولین نوع درمانی بود که توسط FDA مورد تایید قرار گرفتند . استفاده از این داروهای جایگزینی باعث کم شدن علائم ترک می شوند و اگر همزمان با روان درمانی باشد نتیجه ای دو چندان بهتر می دهند .
داروهای دیگری نیز وجود دارند که در آنها از نیکوتین استفاده نمی شود . Bupropion و Varenicline دو دارویی هستند که FDA آنها را تایید کرده و برای ترک سیگار بسیار مناسب می باشند . Varenicline گیرنده های نیکوتین در مغز را مورد هدف قرار می دهد و مانع جذب نیکوتین حتی در افرادی که سیگاری هستند می شود . این دارو علائم ترک سیگار را کاهش می دهد و کمک قابل توجهی به ترک سیگار می کند .
چندین داروی بدون نیکوتین دیگر نیز در دست ساخت است که برای ترک اعتیاد موثر است . دانشمندان همچنین به دنبال ساخت واکسن برای جلوگیری از سیگاری شدن و ترک آن هستند .
رفتار درمانی :
رفتار درمانی می تواند نفش موثری در ترک نیکوتین داشته باشد . اثر مفید این روش چه با دارو درمانی همراه باشد چه نباشد ، خود را نشان می دهد . در این روش به افراد آموزش داده می شود که چگونه خود را کنترل کنند و از خود کمک بگیرند . افراد در این روش یاد می گیرند چگونه از عهده خود برآیند و چگونه استرس را مهار کنند . این افراد باید از دیگر افراد سیگاری و مکان هایی که برای آنها وسوسه انگیز است دوری کنند .
متاسفانه ترک سیگار با تمام روش های نوین نیز همچنان بسیار دشوار است . افراد بسیاری وجود دارند به برای یک دوره یک تا سه ماهه موفق به ترک می شوند اما بعد از 6 ماه دوباره به مصرف روی می آورند . تخمین زده شده که 75 تا 80 درصد افرادی که سیگار را ترک می کنند بعد از 6 ماه دوباره مصرف خود را شروع می کنند .
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
