علماي تاريخ و نژاد بر استواري اين رأي كه تيره‎هاي « كرد» از اصيل‎ترين تيره‎هاي ايراني هستند اتفاق نظر دارد.

به عقيده زبان‎شناسان، زبان كردي با لهجه‎هاي گوناگون آن، ضمن آن كه خود يكي از فروع زبان كهن ايراني است، با فارسي رايج، در الفاظ و معاني، قرابت و پيوستگي بي‎مانندي دارد. به طوري كه بيش‎تر واژه‎هاي دو زبان، هم در ريخت لفظ و هم در ساخت معني، از يك ريشه‎ي مشترك مشتق مي‎گردند. از سوي ديگر آن دسته از واژگان باستاني كه در زبان كردي به كار مي‎رود، ميان ديگر تيره‎هاي ايراني، چونان گيل، تات، پشتون، تاجيك و... هم‎چنان بكار گفتار مي‎آيد.

آيين‎هاي ايراني، مانند نوروز، مهرگان، و سده، ميان كردان با شكوه بي‎مانندي برپا مي‎گردد و از تقدسي ويژه برخوردار است تا امروز هم در ميان گروه‎هاي بزرگي از كردان كه به فرقه‎هاي كهن ديني اين سرزمين منسوبند، ردپاي بسياري از باورهاي «مغاني»، «مزدكي»، «زرواني» و «مانوي» ديده مي‎شود كه نمادي از اعتقاد مشترك باستاني آنان با كيش‎هاي ملي ايراني مي‎باشد.(1)

از اين گذشته روايات تاريي، طايفه مغان، نگهبان دين باستاني ايران را از قوم ماد، يعني از تيره كردان معرفي مي‎كنند. وجود آتشكده‎ي بزرگ «آذرگشنسب» در تخت سليمان كه آتش مقدس آن بيش از هزار سال خاموشي نگرفت، اين نظر را تقويت مي‎كند.

به گواهي تاريخ از همان آغاز كه سرنوشت مشترك و تاريخي اقوام ايراني رقم زده مي‎شود، كردان نقش بنياديني در شكل‎گيري محتوم آن داشته‎اند. چنان كه در جنبش بزرگ ايراني نژادان آريايي براي جاي گيري در بخش‎هاي باختري و جنوبي فلات ايران، كردان به همراه پارسيان پيش آهنگ ديگر ايرانيان بوده‎اند. دولت بزرگ ماد كه نخستين دولت ايراني پايه گرفته بر فلات ايران بود، «كرد» شمرده مي‎شد. زيرا كه مادها، اسلاف كردها هستند. كورش كه توانست آرمان مادها را تحقق بخشد و فلات ايران را به زير يك پرچم درآورد، از سوي مادر نسبت به كردان مي‎برد. اردشير بابكان بنيان‎گذار دولت بزرگ ساساني كه نسبت به بازرنگيان مي‎رساند، كردتبار به شمار مي‎آمد.

روايت‎هاي تاريخي به روشني مي‎نمايند كه طايفه‎ي «بازرنگيان» فارس از تيره كردان آن سرزمين بوده‏اند،  همان‎گونه كه طايفه‎ي شبان كاره هم كه از اواخر دوره‎ي آل بويه طي چند سده در قسمتي از سرزمين فارس صاحب قدرت و شوكت بودند، از تبار كردان فارس به شمارند.تيره‎ي ايراني نژاد كرد در طول تاريخ نه تنها سرنوشت مشترك با ديگر تيره‎هاي ايراني نژاد فلات ايران داشته است، بلكه در دوره‎هايي از زندگي ملت ايران با بردوش كشيدن رسالت راهبري جامعه‎ي بزرگ اقوام ايراني، توانسته است شكوه‎مندترين دوران سرافرازي تاريخ ايران را نيز پديد آورد. كشش‎هاي تاريخي اين سرنوشت مشترك سبب شده است كه حتا در دوران تجزيه‎ي سرزمين‎هاي كردنشين از ايران (چه به هنگام تسلط جبارانه‎ي امپراتوري عثماني و چه در زمان حكومت غاصبانه‎ي دولت‎هاي مخلوق استعمار بر اين سرزمين‎ها)، فرياد آزادگي بخش وحدت خواه مردم كرد براي پيوند با ميهن بزرگ جامعه‎ي اقوام ايراني خاموشي نگيرد.

امپراتوري عثماني، از زمره حكومت‎هايي بود كه پس از حكومت‎ تازيان، «دين» را ابزار كشورگشايي و سركوب ملت‎ها و اقوام ديگر قرار داده بود.

به گفته‎ي فردوسي:

زيان كسان از پي سود خويش

بجويندو دين اندر آرند پيش

در اين ميان، تنها مانع برابر به بردگي كشاندن ملت‎ها به نام دين از سوي امپراتوري عثماني، ملت ايران بود. از اين رو، امپراتوري مزبور نه تنها با ملت ايران بلكه با همه‎ي وابستگان نژادي و فرهنگي ملت ايران، در ستيز بود. قتل‎عام مكرر شيعيان و سركوب بي‎وقفه كردها، از چنان دشمني‎ها ريشه مي‎گرفت.

با پيروزي انقلاب عثماني در سال 1908 ميلادي، «ترك‎هاي جوان» صحنه گردان امور سياسي، اجتماعي و فرهنگي آنان امپراتوري شدند. تداوم انديشه‎ي آنان در قالب «حكومت كنوني تركيه» موج تازه‎اي از دشمني و تهاجم بر ضد تيره‎هاي وابسته به ملت ايران را در پي داشت.

بدين سان، در آستانه‎ي فروپاشي امپراتوري عثماني و زايش حكومت تركيه، «شوونسيم نژادي» جايگزين «شوونيسم مذهبي» شد. نماد اين سياست تهاجمي نژادگرايانه، جعل انديشه‎ي «پان تركيسم»، از سوي ترك‎هاي جوان بود كه تا به امروز نيز همه‎ي حكومت‎هاي حاكم بر تركيه، ميراث خونين آن را به دوش مي‎كشند.

اگر در گذشته، امپراتوري عثماني( دين) را ابزار سركوب قرار داده بود، دولت‎هاي تركيه در قالب انديشه‎ي نژادگرايانه، سياست قوم‎كشي و پاك‎سازي نژادي را به مورد اجرا گذارده‎اند.

از آشكارترين تظاهرات سياست مزبور. قتل عام بيش از 5/1 ميليون از هم فرهنگان، هم تاريخان و هم ريشگان ارمني ما در 24 آوريل 1915 (پنجم اردي‎بهشت ماه 1294 خورشيدي) و كوشش در زدودن هويت اصيل كردها، زير نام «تركان كوهستاني» است.

در آغاز، برخورد كردهاي سرزمين‎هاي تجزيه شده برابر تبليغات و اقدامات نژادگرايان «ترك»، شكل فرهنگي- سياسي داشت. بدين‎سان كوشش بر اين بود تا بيش‎تر بر هويت تاريخي و ايراني و آريايي كردها تاكيد شود. اما به زودي با افزايش فشار توام با خشونت و كشتار براي «ترك ساختن» كردها و كردستان، مقاومت‎ها عمق بيشتري يافت. بدين‎سان مبارزه براي دفاع از حقوق تاريخي و نژادي كرد، به صورت خيزش‎هاي مسلحانه در گوشه و كنار كردستان، ظاهر شد. مبارزات مسلحانه «شيخ سعيد هرتوشي» و «سيد عبدالقادر نقش‎بندي» از اقطاب فرقه نقش‎بندي در اواخر دوران عثماني را مي‎توان از مهم‎ترين هسته‎هاي اوليه‎ي اين مقاومت و خيزش مسلحانه نام برد.

به دنبال فروپاشي امپراتوري عثماني در پايان جنگ جهاني اول و ايجاد حكومت‎هاي به اصطلاح عربي از سوي استعمار انگليس و فرانسه بر پهنه‎ي متصرفات امپراتوري مزبور در خاورميانه، دامنه‎ي تجاوز بر كردها نيز گسترش يافت. اين بار در كنار عنصر ترك، عنصر عرب نيز دست‎اندركار اجراي «سياست سرزمين سوخته» و «نسل كشي» كردها شد. برابر شدت يافتن «كردستيزي»، دولت‎هاي استعمارگر و حكومت‎هاي دست‎نشانده‎ي آنان، مقاومت رهايي بخش و نبرد مسلحانه كردها نيز به سر تا سر كردستان اشغالي گسترده شد.

در اين ميان رستاخيز آزادگي بخش ايراني نژادان كرد در قلمرو كشور استعمار ساخته عراق به سبب پيوندي كه از آغاز با مبارزات ضد استعماري شاخه ديگري از وابستگان فرهنگي ايران يعني شيعيان آن سرزمين داشت، از برجستگي ويژه‎اي برخوردار مي‎باشد. خيزش گران «كرد» و قيام‎گران شيعه (دو شاخه‎ي نژادي و فرهنگي وابسته به ملت بزرگ ايران)، در مواقع بسيار و با هم‎آهنگ كردن مبارزات بر ضد استعمار انگليس و حكومت دست نشانده‎ي بغداد، قيام‎هاي عمومي و فراگيري را در سرتاسر عراق برپا كردند. چنان چه به هنگام قيام شيعيان در اوايل شهريور 1301 خورشيدي بر ضد دولت استعمارگر انگليس و حكومت دست‎نشانده‎ي آن در عراق كه شهرهاي مذهبي ميان رودان و نيز شهر بغداد را فرا گرفت، «شيخ محمود برزنجي» از اقطاب بزرگ فرقه قادري براي كاستن از فشار نيروهاي مشترك انگليس و عرب بر قيام‎گران شيعه، سرتاسر كردستان واقع در قلمرو عراق را برعليه آنان شورانيد. بدين سان، قيام عليه‎ي سلطه‎ي ظالمانه‎ي استعمار، سرتاسر عراق را دربرگرفت. مبارزان «كرد» در اين نبردها، ضربات سختي بر نيروهاي مشترك انگلستان و عرب وارد ساخت و شهرهاي كردنشين بسياري را از اشغال آنان خارج كردند. شيخ محمود برزنجي در مناطق آزاد شده‎ي كردستان آن سوي مرز، حكومت «آريايي كرد» را اعلام داشت. اگرچه دولت انگليس پس از مدتها و با تحمل تلفات بسيار توانست به كمك نيروهايي كه از هندوستان آورده بود، قيام عمومي مردم ميان رودان را سركوب كند، اما اقتدار استعمار انگليس با اين قيام دچار آسيب فراوان گرديد و از هيبت و قدرت آن نه تنها در «ميان رودان» بلكه در شبه قاره هند نيز كاسته شد.

با آغاز جنگ جهاني دوم، هماهنگي ميان جنبش «كرد» و نهضت شيعيان به صورت قيام‎هاي گسترده و عمومي بر عليه نيروهاي انگليس و حكومت‎زاده‎ي استعمار در ميان رودان (عراق) نمايان شد. بر اثر اين قيام‎ها و پشتيباني عمومي مردم، رشيد عالي گيلاني در هجدهم فروردين ماه 1319 خورشيدي (7 آوريل 1940 ميلادي)، قدرت را در عراق به دست گرفت.

سران حكومت دست‎نشانده‎ي بغداد از عراق گريختند، دولت انگليس با بهره‎گيري از نيروهاي مستقر در اردن و پايگاه‎هاي هوايي خود در عراق، پس از نبردهاي خونين بسيار، سرانجام قيام را سركوب كرد. اما ميان رودان و به ويژه مناطق كردنشين اين سرزمين هم‎چنان ناآرام باقي ماند.

كردان ساكن شمال عراق، در سال 1319 خورشيدي (1940 ميلادي) براي ادامه‎ي مبارزه، حزب هيوا (اميد) را بنيان گذاردند. اما كمونيست‎ها كه در جريان جنگ دوم، متحد انگليس‎ها بودند، با نفوذ در صفوف حزب «هيوا» سبب انشعاب اين حزب شدند. پس از اين ناكامي، گروه‎هاي مبارز كرد و برخي عناصر ناسيوناليست جدا شده از حزب هيوا، تشكيلات جديدي را به نام حزب رزگاري (آزادي) سازمان دادند. در سال 1325 خورشيدي گروه‎هاي فعال دو حزب رزگاري و «هيوا» براي تشكيل جبهه‎اي واحد، در همايشي گردهم آمده و «پارت دموكرات كردستان» (آن سوي مرز) را، بنياد نهادند.

همايش به اتفاق آراء ملامصطفي بارزاني رهبر جنگ‎جويان كرد را كه در آن هنگام در حال نبرد با نيروهاي حكومت بغداد بود، به عنوان دبيركل حزب جديد برگزيد. در بيانيه‎ي اين همايش، دفاع از حقوق تاريخي و نژادي تمامي ايراني‎نژادان و وابستگان فرهنگي آنان در عراق، آرمان مبارزاتي پارت دموكرات كردستان اعلام گرديد. به دنبال كنگره‎ي مزبور، روزنامه خبات (كوشش) به عنوان ارگان رسمي و تئوريك پارت دموكرات كردستان (آن سوي مرز) منشتر گرديد. با تشكيل پارت دموكرات كردستان مبارزه عليه حكومت بغداد و سياست‎هاي تبعيض نژادي، فراگيرتر شد. رستاخيز كردستان (آن سوي مرز) علي‎رغم همه توطئه‎ها و كارشكني‎هاي دشمنان به پيروزهاي بزرگي در بعد نظامي و سياسي دست يافت و توانست حقانيت خود را در داخل و خارج عراق بر همگان آشكار كند.

ملامصطفي بارزاني با اعلام اين نظر كه «هركجا كرد زندگي مي‎كند، آن جا ايران است» همواره بر پيوند ناگسستني تاريخي و نژادي كردان با ديگر ايرانيان تاكيد داشت.

  مجموع جمعيت كرد در آن سوي مرزها، ميان 6/19 تا 21 ميليون تن برآورد مي‎گردد:

الف- در قلمروي جمهوري تركيه: كردهاي ساكن قلمرو جمهوري تركيه، در نشريات آماري و مكاتبات رسمي دولت تركيه به عنوان «ترك‎هاي كوهستاني»؟!، نامر برده مي‎شوند.

جمعيت كردهاي ساكن تركيه ميان 4/14- 3/15 ميليون تن برآورد مي‎گردد. اين رقم كمابيش 6/23- 25 درصد از كل جمعيت كشور مزبور را دربرمي‎گيركردها در ده استان تركيه، واقع در خاور و جنوب خاوري كشور مزبور، داراي اكثريت هستند. شهرهاي وان، ديار بكر، ارض روم، تبليس و... در حوزه‎ي سرزمين‎هاي كردنشين قرار دارند. در آمارهاي رسمي دولت تركيه، ارقام واقعي مربوط به جمعيت كردها، منتشر نمي‎گردد و در بيشتر نشريان آماري تركيه، نام «كرد» به چشم نمي‎خورد. و از آنان به نام «ترك‎هاي كوهستاني»، نام برده مي‎شود.

ب- در قلمروي جمهوري عراق: جمعيت كردهاي ساكن حكومت عراق كه بيشتر در شمال كشور مزبور متمركزند، حدود 6/5 ميليون تن برآورد مي‎گردداين جمعيت 5/26 درصد از كل جمعيت كشور مزبور را دربرمي‎گيردشهرهاي مهم كردنشين قلمرو حكومت عراق عبارتند از: روانداز، حلبچه، سليمانيه، كركوك، موصل و...

پ- قلمروي جمهوري سوريه: بيشتر  كردهاي ساكن سوريه در سه بر مرزي عراق، تركيه و سوريه و هم‎چنين در اطراف دمشق ساكن هستند. جمعيت كردهاي ساكن كشور مزبور حدود 5/1 ميليون تن برآورد مي‎گردد كه كمابيش 9 درصد كل جمعيت كشور مزبور را تشكيل مي‎دهد. بخش قابل ملاحظه‎اي از ساكنان بلندي‎هاي گلان (جلان) نيز كرد هستند.

ت- جمهوري ارمنستان: جمعيت كردهاي ساكن قلمرو ارمنستان كه بيشتر در بخش‎هاي خاوري جمهوري مزبور ساكن‎اند، كمابيش 250 هزار تن برآورد مي‎گردد. جمعيت اين جمهوري در سال 1993 برابر با، 3730000 تن برآورد گرديده است

ث- جمهوري آذربايجان (اران): كردها ساكن اين جمهوري در منطقه «لاچين» قره‎باغ متمركز هستند و جمعيت آنان حدود 26 هزار برآورد مي‎گردد.

ج- جمهوري خودمختار نخجوان: در بخش شمال غربي جمهوري خودمختار مزبور، حدود 25 هزار تن كرد زندگي مي‎كنند. جمعيت نخجوان در سال 1995 حدود 306 هزار تن برآورد گرديده است.

چ- لبنان: بيشتر كردهاي ساكن لبنان در بخش شمال باختري بيروت ساكن‎اند و جمعيت آنها حدود 100 هزار تن برآورد مي‎گردد. جمعيت كشور مزبور در سال 1995 برابر با 4 ميليون تن برآورد گرديده است.

ح- جمهوري تركمنستان: كردها در اين جمهوري نوخاسته پراكنده‎اند. در برگ‎هاي هويت جمهوري مزبور، ايرانيان و ايراني نژادان را بيش‎تر زير عنوان «كرد» ، رده‎بندي مي‎كنند. جمعيت كردهاي ساكن جمهوري تركمنستان، با تعريف بالا، بيش از 500 هزار تن برآورد مي‎شوند. البته هم‎چنان چه گفته شد، در اين آمار بيشتر ايرانيان، مردم اران و ... را نيز در برمي‎گيرد.